ارزیابی کیفیت مطالعات مروری سیستماتیک3

با توجه به پاسخ دو سوال پيشين آيا اين مطالعه از کيفيت متوسطي برخوردار است يا خير؟
در صورتي که مطالعه بر اساس دو سوال قبل بتواند منجر به رضايت فرد ارزيابي کننده شود به روند نقد کردن ادامه مي دهيم. در غير اين صورت اين مطالعه ارزش پاييني داشته و به اين روند ادامه نمي دهيم.
آيا در اين مطالعه مروري همه مطالعات موجود جمع آوري شده است؟
مشکل ترين قسمت در يک مطالعه مروري سيستماتيک مرحله جستجو و پيدا کردن مطالعات است. از آنجائي که اين مطالعات بالاترين سطح شواهد را فراهم مي آورند و در سيستم سلامت از اهميت بالايي برخوردارند، سعي مي شود تا کليه مطالعاتي که در زمينه موضوع مورد نظر انجام شده است چه موارد چاپ شده و چه موارد چاپ نشده وارد مطالعه شود. زيرا بسياري از مقالاتي که چاپ نمي شوند به دليل اين است که نتايج ارائه شده توسط آنها در حمايت از نتايج موجود نبوده است. بسياري از مطالعاتي که در کشورهاي غير پيشرفته انجام مي شوند شانس چاپ پايين تري در مجلات معتبر دارند. از سوي ديگر بسياري از مطالعات وجود دارند که هنوز به مرحله چاپ نرسيده اند ولي نتايج ابتدايي خود را ارائه داده اند.
ازآنجايي که ورود يا عدم ورود اين مطالعات مي تواند در نتيجه نهايي تاثير گذار باشد، بايد سعي شود تا اين مطالعات در حد امکان جستجو و وارد شوند. براي رسيدن به اين مقصود مراحل زير بايد در يک مطالعه مروري سيستماتيک رعايت شود:
1. جستجو بايد در تمامي منابع الکترونيکي در دسترس و مرتبط صورت بگيرد. از آنجائي که بسياري از اين منابع همپوشاني چنداني با هم ندارند، نبايد جستجو در يکي از آنها باعث حذف ديگري گردد.
2. کليه مطالعات مرتبطي که پيدا شده اند بايد از نظر مراجع مورد بررسي قرار گيرند و اگر در مراجع آنها مطالعات مرتبطي وجود دارد بايد وارد مطالعه شود. در بسياري از موارد بررسي مراجع کمک زيادي به پيدا کردن مطالعات مشابه مي کند.
3. در مطالعات مروري سيستماتيک يکي از مهمترين روش هايي که براي جستجوي مطالعات به کار مي رود تماس گرفتن با افرادي است که در آن موضوع خاص صاحب نظر هستند. اين افراد در بسياري از موارد مي توانند در پيدا کردن مطالعاتي که هنوز به مرحله چاپ نرسيده کمک کنند. همچنين ممکن است خود آنها مطالعاتي را در دست انجام داشته باشند و يا مجلاتي را معرفي کنند که حاوي مقالات معتبر باشند.
4. در مطالعات مروري سيستماتيک بايد مطالعاتي که هنوز چاپ نشده تا حد امکان بازيابي شوند. اين کار از طريق بسياري از سايتهايي که به ثبت مطالعات مي پردازند انجام مي شود. همچنين از طريق جستجوي دستي بسياري از منابع نظير پايان نامه ها، مجلات کنفرانس هاي در دسترس، انجام پذير است.
5. بسياري از مقالاتي که در کشورهاي غير انگليسي زبان چاپ مي شوند در صورتي که جستجو نشوند اطلاعاتشان حذف مي شود.
بنابراين در اين مرحله بايد به سوالات زير پاسخ داده شود:
1. چه سايت هاي الکترونيکي اي براي جستجوي مقالات استفاده شده است؟
2. آيا رفرنس هاي مقالات مرتبط بررسي شده است؟
3. آيا با افراد صاحب نام در آن زمينه تماس حاصل شده است؟
4. آيا جستجو براي يافتن مطالعات چاپ نشده صورت گرفته است؟
5. آيا مقالات غير انگليسي زبان جستجو شده است؟
روبروي هر گزينه3 عبارت بلي، خير و ذکر نشده وجود دارد. در صورتي که هر يک از موارد فوق به خوبي بيان شده باشد پاسخ بلي و اگر به خوبي بيان نشده است پاسخ خير را علامت مي زنيم. در صورتي که هر يک از موارد بيان نشده باشد و اصلا در مقاله نباشد پاسخ ذکر نشده را علامت مي زنيم.